मन्त्रालय स्थापना हुनु अघि, श्रम सम्बन्धी विषयहरू हेरचाह गर्न उद्योग मन्त्रालयअन्तर्गत श्रम विभाग २०२८ BS मा स्थापना गरिएको थियो। श्रम विभाग स्थापना भए एक दशकपछि श्रम तथा सामाजिक कल्याण मन्त्रालय २०३८ BS मा स्थापना भयो। नेपाल सरकारले श्रम सम्बन्धी नियमावलीको संरचना परिवर्तन गरेपछि, सामाजिक कल्याणको क्षेत्र छुट्याएर श्रम मन्त्रालय २०५२ BS मा स्थापना गरिएको हो। यस सन्दर्भमा, श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय २०६९ BS मा पुनः नामाकरण गरियो। फेरि, श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय २०७४/१२/०३ मा स्थापना भएको हो।

श्रम विभाग २०२८ BS (1971/72 A.D.) मा उद्योग मन्त्रालयअन्तर्गत स्थापना भएको थियो। श्रम मन्त्रालय २०३८ BS (1981/82 A.D.) स्थापना भएपछि, विभाग यस मन्त्रालयअन्तर्गत राखियो।

वैदेशिक रोजगार ऐन, २०४२ BS (1985/86 A.D.) लागु भएपछि, विभागको कामको क्षेत्र विस्तार भयो। २०५६ BS (1999/2000 A.D.) मा यसलाई श्रम तथा रोजगार प्रवर्द्धन विभाग नामाकरण गरिएको थियो।

वैदेशिक रोजगार सम्बन्धी क्रियाकलापहरूको जटिलता र कार्यभार बढेसँगै, वैदेशिक रोजगार ऐन, २०६४ BS (2007/08 A.D.) अनुसार छुट्टै विभाग स्थापना गर्ने व्यवस्था गरिएको थियो। यसै क्रममा, वैदेशिक रोजगार विभाग १६ पौष, २०६५ BS (2008 A.D.) मा स्थापना भएको हो।